Aardwarmte Ede B.V. wil de aardwarmte die van nature in de bodem aanwezig is, opsporen en duurzaam inzetten als bron op het Edese slimme groene warmtenet van Warmtebedrijf Ede. Zo kunnen nog meer Edese bedrijven en huishoudens gebruik maken van duurzame ruimteverwarming en warm tapwater. Het benutten van aardwarmte is niet nieuw: in Nederland zijn er inmiddels ca. 20 soortgelijke projecten succesvol gerealiseerd. Ook in het buitenland is ruim ervaring opgedaan met dergelijke projecten. Deze reeds opgedane kennis hopen wij straks succesvol in Ede te gaan toepassen.
Wat is aardwarmte?
Hoe dieper in de aarde, des te warmer het is. Bij iedere extra kilometer diepte stijgt de temperatuur met iets meer dan 30˚C. Op twee tot drie kilometer diepte bevindt zich dan ook water met een temperatuur tussen de 70 en 100 ˚C. Deze warmte kan worden gebruikt voor onder meer het verwarmen van woningen of gebouwen.
De aarde produceert constant nieuwe warmte en straalt die via de bovenliggende aardlagen uit naar het aardoppervlak. Energie die je wint uit de bovenlaag van de aarde tot 500 meter, noemen we bodemenergie. Alle winning van warmte dieper dan 500 meter noemen we aardwarmte of ook wel geothermie.
Als er wordt gesproken over warmtewinning op een diepte van meer dan 4000 meter, dan spreken we over ultradiepe geothermie (UDG).
Hoe werkt het?
Om warmte uit de grond te halen, worden er twee diepe putten geboord naar een voor aardwarmte geschikte aardlaag. Eén put pompt het warme water omhoog. Een warmtewisselaar haalt daar de warmte uit, zodat we deze warmte kunnen gebruiken. Het water zelf gebruiken we niet; dit afgekoelde water gaat via een andere put weer terug in de grond, in dezelfde diepe aardlaag. Er verdwijnt dus geen water uit de ondergrond; dit wordt teruggegeven aan de bodem. Wij gebruiken alleen de warmte uit het water.
Waarom aardwarmte?
Zoals afgesproken is in het klimaatakkoord is het noodzakelijk om onze CO2-uitstoot te verminderen. Aardwarmte is een duurzaam en betrouwbaar alternatief voor aardgas, in de gebouwde omgeving en voor de lichte industrie. Het zou onderdeel uit kunnen maken van een duurzame bronnenstrategie van een warmtenet en daarmee in een groot deel van de huidige warmtevraag kunnen voorzien. Extra aantrekkelijk aan aardwarmte is dat het niet afhankelijk is van weer, wind of van het seizoen.
Belangrijkste voordelen van aardwarmte:
- Het is Lokaal:
aardwarmte wordt lokaal geproduceerd en gebruikt. Een aardwarmte-installatie heeft in de productiefase relatief weinig impact op de omgeving. - Het is Duurzaam:
aardwarmte stoot nauwelijks CO₂ uit ten opzichte van aardgas. Alleen voor de pompen is (groene) stroom nodig. Aardwarmte is een relatief eenvoudige manier om de warmtevraag te verduurzamen. - Het is Betrouwbaar:
aardwarmte-productie is onafhankelijk van weer, wind of seizoen. Een aardwarmtebron kan in principe tientallen jaren een continue hoeveelheid warm water aanvoeren. - Het is Betaalbaar:
aardwarmte is een van de goedkopere alternatieve warmtebronnen. Schaalvergroting brengt de kosten omlaag.
Hoe gaat aardwarmte-winning in zijn werk?
De eerste opsporingsfase duurt ongeveer 6 tot 12 maanden:
Door middel van twee boringen wordt gekeken of er aardwarmte in de bodem aanwezig is. De werkzaamheden tijdens de opsporingsfase laten zich nog het best vergelijken met werkzaamheden op een bouwplaats, met dito hinder van de directe omgeving (geluid, zicht, vervoersbewegingen etc).
Wanneer er tijdens deze 6 a 12 maanden succesvol aardwarmte wordt opgespoord, wordt er een ‘huisje’ om de site geplaatst van waaruit de warmte wordt gewonnen en overgedragen aan het warmtenet. Vanaf dat moment werkt de productielocatie in principe zonder overlast voor omwonenden. Op dat moment start de winningsfase van ca. 30 jaar.
Bij het winnen van aardwarmte in Ede wordt naar verwachting straks warm water van ca. 60°C in een continue stroom via de productieput uit een ca. 1600 meter diep reservoir omhoog gepompt. Aan de oppervlakte wordt dit warme water door een warmtewisselaar gevoerd; deze haalt de warmte uit het water en brengt dit over op het water in het Edese warmtenet. Het afgekoelde grondwater wordt via de injectieput weer teruggebracht in de oorspronkelijke aardlaag. Dit betreft dus warmteoverdracht in gesloten systemen; er wordt geen water onttrokken uit de bodem. De aardwarmte voor het warmtenet van ca. 60°C wordt opgewaardeerd met behulp van warmtepompen naar de temperatuur van het slimme groen warmtenet en via dit net naar de afnemers getransporteerd.
Innovatieve verlenging
Een regulier doublet kan ongeveer 30 jaar warmte leveren. In Ede wordt echter al gedacht aan innovaties om de winning succesvol te kunnen verlengen. Mogelijk is er dan tot wel 50 jaar warmte te winnen uit de aardwarmtebron.
Na die periode is de temperatuur van het bodemwater naar verwachting te laag om nog efficiënt warmte te kunnen produceren. Op dat moment wordt het doublet gesloten. De locatie wordt in oude staat hersteld. Het afgekoelde water in de aardlaag waar het reservoir zich bevond, warmt na afloop van de aardwarmtewinning overigens geleidelijk weer op. Dit zonder nadelige gevolgen voor de ondergrond.
Vergunning en toezicht
Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), ziet erop toe dat wanneer er naar aardwarmte wordt geboord, dit op een veilige manier gebeurt voor mens en milieu en in overeenstemming is met wet- en regelgeving. De minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) is de vergunningverlener en bepaalt de kaders voor opsporing en winning van aardwarmte. SodM is adviseur van EZK en ziet toe op de naleving van de wet- en regelgeving, onder andere door winningsplannen te toetsen op aspecten rond veiligheid en milieubescherming. SodM houdt toezicht door de bedrijven te bezoeken en te controleren.
